SELECT MENU

Bạn cần biết

Tư duy phản biện là gì? Tầm quan trọng của tư duy này trong giao tiếp

Khả năng phân tích lập luận, đánh giá bằng chứng và phân biệt giữa thực tế và quan điểm ​​là một kỹ năng có giá trị. Do đó, tư duy phản biện là một kỹ năng được săn đón, có thể mang lại lợi ích cho bạn trong công việc và trong cuộc sống cá nhân. Nhưng tư duy phản biện là gì? Tầm quan trọng của tư duy phản biện trong giao tiếp là gì?

Hãy cùng SkillHub khám phá một số khái niệm chính đằng sau tư duy phản biện, xem xét một số ví dụ và phác thảo cách bạn có thể cải thiện kỹ năng của chính mình trong lĩnh vực này. SkillHub cũng sẽ nêu bật một số khóa học và tài nguyên hữu ích có thể giúp bạn cải thiện kỹ năng của bản thân.

Tư duy phản biện là gì?

tu-duy-phan-bien-la-gi-tam-quan-trong-cua-tu-duy-phan-bien-trong-giao-tiepĐầu tiên, chúng ta sẽ định nghĩa một cách đơn giản: tư duy phản biện hay tư duy phân tích là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề. Lập luận phản biện phải rõ ràng, logic, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.

Hoặc hiểu theo một cách hàn lâm hơn, tư duy phản biện được nhận định ý nghĩa như sau:

“Tư duy phản biện tốt bao gồm việc nhận ra những lập luận tốt ngay cả khi chúng ta không đồng ý với chúng và những lập luận kém ngay cả khi những lập luận này ủng hộ quan điểm của chúng ta.”

Các kỹ năng hình thành nên tư duy phản biện bao gồm:

  • Phân tích và cân nhắc các lập luận, quan điểm
  • Đánh giá các bằng chứng đã được trình bày
  • Phân biệt giữa thực tế và quan điểm
  • Đánh giá các phương pháp đã sử dụng để thu thập dữ liệu
  • Phân tích các cách hiểu, quan điểm và góc nhìn khác nhau
  • Đưa ra kết luận dựa trên suy luận của riêng bạn.

Như bạn có thể thấy, các đặc điểm của tư duy phản biện có rất nhiều và nó là một kỹ năng được tạo thành từ nhiều kỹ năng khác.

Tại sao tư duy phản biện lại quan trọng?

Vì vậy, về bản chất, tư duy phản biện là suy nghĩ theo những cách nhất định để đưa ra những đánh giá sáng suốt. Nhưng tại sao đây là một kỹ năng có giá trị như vậy? Trong một thế giới mà chúng ta được cung cấp nguồn thông tin và quyết định gần như liên tục, khả năng suy nghĩ thấu đáo có thể giúp chúng ta đưa ra những lựa chọn đúng đắn và hiểu được thế giới xung quanh.

Có thể nói, việc đánh giá những lập luận mà chúng ta đưa ra trước khi quyết định điều gì luôn cần tư duy logic và phản biện một cách chặt chẽ. Chúng ta liên tục rơi vào những vòng xoáy quyết đoán, chẳng hạn như mua một sản phẩm, ủng hộ một mục tiêu, chấp nhận một công việc hoặc phán xét ai đó vô tội hay có tội, v.v. Tư duy phản biện giúp chúng ta lựa chọn có nên tin những điều này hay không.

Cho dù bạn đang đi làm hay đang học, tư duy phản biện là một kỹ năng mềm đáng sở hữu. Lợi ích của tư duy phản biện là nó có thể giúp bạn

  • Đưa ra các câu hỏi giả định
  • Đưa ra quyết định tốt hơn
  • Tạo lập luận thuyết phục
  • Suy ngẫm chín chắn hơn về bản thân và cuộc sống của bạn.
  • Rèn luyện tư duy khái quát và nhìn nhận vấn đề theo nhiều khía cạnh.

Hơn nữa, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề thường song hành với nhau. Các nhà tuyển dụng luôn tìm kiếm những người sở hữu cả hai kỹ năng này.

Xem thêm: 5 mô hình giúp bạn giải quyết vấn đề một cách logic

Làm thế nào để rèn luyện tư duy phản biện?

Nếu bạn muốn thử và tránh một số trở ngại phổ biến đối với tư duy phản biện, có một số phương pháp bạn có thể sử dụng để phát triển kỹ năng tư duy phản biện. Dưới đây là một số bước bạn có thể thực hiện để phân tích lập luận, đánh giá bằng chứng và phân biệt giữa thực tế và ý kiến.

  • Xác định vấn đề: Khi đối mặt với một tình huống hoặc vấn đề, hãy xác định điều gì đã gây ra nó
  • Phân tích các luận điểm. Thường sẽ có rất nhiều ý kiến trái chiều trong một cuộc tranh luận, vì vậy điều quan trọng là phải hiểu ai đang nói gì và mức phù hợp của mỗi quan điểm.
  • Khám phá sự thật. Đánh giá mức độ chính xác của các bằng chứng thực tế được trình bày.
  • Thách thức thành kiến ​​của bạn. Hãy tự hỏi bản thân xem liệu bạn có đang đưa ra các giả định hay không, tại sao bạn tin vào một điểm nhất định và liệu bạn có đang để sự thiên vị, kinh nghiệm cá nhân, những định kiến theo khuôn khổ hay những ngụy biện phổ biến ảnh hưởng đến suy nghĩ của mình hay không.
  • Quyết định mức độ quan trọng. Quyết định thông tin nào là quan trọng nhất, có tính suy luận, hợp lệ và có tiền đề hợp lý sẽ giúp đưa ra quyết định về tầm quan trọng của từng thông tin.
  • Đi đến kết luận. Các bước khác nhau ở trên sẽ giúp bạn đưa ra quyết định chính xác nhất. Bạn cũng có thể cân nhắc điểm mạnh và điểm yếu của tất cả các lựa chọn.

Cách cải thiện tư duy phản biện

Các bước trên có vẻ đơn giản, nhưng với những trở ngại và cảm xúc khác nhau liên quan đến việc ra quyết định, đôi khi thật khó để lý trí chiến thắng cảm xúc. Vậy làm thế nào bạn có thể cải thiện kỹ năng tư duy phản biện của mình?

Có một số cách để bạn có thể đạt được những lợi ích của tư duy phản biện, bao gồm:

Loại bỏ thông tin kém hữu ích và không đáng tin cậy

Có thể khó đưa ra quyết định hiệu quả hoặc đưa ra kết luận sáng suốt khi bạn bị bao quanh bởi thông tin không chính xác. Sử dụng con mắt phê bình và sự hoài nghi của mình, bạn có thể bắt đầu giảm bớt những lập luận tồi tệ và những tuyên bố thiên vị.

Sử dụng các nguồn đáng tin cậy

Khi bạn đang nghiên cứu một chủ đề để đưa ra quyết định sáng suốt, hãy luôn chú ý đến nguồn. Xem xét thông tin dựa trên bằng chứng từ các cửa hàng đáng tin cậy và cẩn thận về cách các số liệu thống kê được trình bày cho bạn. Hãy thử và khám phá những tuyên bố ở cấp độ bề mặt của các nghiên cứu để tìm hiểu xem chúng thực sự đang nói gì với bạn và liệu có đủ cỡ mẫu để đưa ra kết luận hay không.

Lắng nghe tích cực

Lắng nghe tích cực là một kỹ thuật đảm bảo người nghe tập trung, hiểu, phản hồi và ghi nhớ những gì đang được nói. Nó cũng là về quan sát hành vi và ngôn ngữ cơ thể. Kiểu lắng nghe tích cực này có thể giúp bạn hiểu đầy đủ những gì đang được nói và lý do tại sao cũng như ưu và nhược điểm của lập luận.

Sử dụng sự đồng cảm

Đặt mình vào vị trí của người khác cho phép bạn hiểu được quan điểm, động cơ và nguyện vọng của họ. Khi làm như vậy, bạn có thể hiểu rõ hơn lý do tại sao họ giữ một niềm tin cụ thể hoặc suy nghĩ theo một cách nhất định.

Vì vậy, tư duy phản biện là một kỹ năng quý giá có thể giúp chúng ta đưa ra quyết định và phán đoán tốt hơn. Tuy nhiên, tất cả chúng ta đều phải vượt qua một số trở ngại về tư duy để có thể tư duy phản biện và sáng tạo. Rất may, có rất nhiều cách mà chúng ta có thể làm như vậy, như được nêu trong bài đăng này.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về tư duy phản biện hay các kỹ năng mềm khác, Ngân hàng khóa học SkillHub là một nơi tuyệt vời để bắt đầu. Bạn sẽ tìm hiểu thêm về cách suy nghĩ chín chắn hơn cũng như xây dựng và đánh giá các lập luận.

Bài viết liên quan

Nhận ngay khuyến mại 20% từ SkillHub